We współczesnych przemysłowych i technicznych środowiskach pracy bezpieczeństwo pracowników i ergonomia są niezwykle istotne. Zrozumienie i stosowanie zasad ergonomii pozwala znacząco obniżyć ryzyko urazów, zwiększyć produktywność i zadowolenie z pracy inżynierów, elektryków i pracowników utrzymania ruchu. Przyjrzyjmy się zatem znaczeniu ergonomicznych rozwiązań oraz metodom uwzględniania zasad ergonomii w codziennej pracy.
Bezpieczeństwo i higiena w miejscu pracy
W każdym kraju obowiązują przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, mające na celu zapewnienie przestrzegania odpowiednich praktyk w miejscu pracy. Na przykład w krajach Unii Europejskiej stosuje się Przepisy z zakresu bezpieczeństwa i zdrowia zawarte w Dyrektywach europejskich wraz z podstawowymi zasadami, takimi jak ocena ryzyka i zapobieganie.
Standardy BHP nakładają na pracodawców prawny obowiązek ochrony zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników. Pracodawcy muszą podejmować wszelkie uzasadnione kroki w celu ochrony dobrostanu personelu. Takie działania pozwalają zmniejszyć liczbę nieobecności, uchronić pracowników przed potencjalnymi zagrożeniami w pracy, zwiększyć wydajność i zadowolenie z pracy, a także sprzyjać wzmocnieniu lojalności wobec pracodawcy. W stworzeniu bezpiecznego środowiska pracy znacząco pomaga inżynieria bezpieczeństwa i odpowiednie zaprojektowanie miejsca pracy.
Znaczenie ergonomii w przemyśle
Jak wynika z poniższego wykresu, w ostatnich latach liczba wypadków przy pracy bez skutku śmiertelnego była najwyższa w branży budowlanej – w 2021 r. odnotowano 369000 (12,8%) wypadków bez skutku śmiertelnego. Zgodnie z danymi Eurostatu, w 2021 r. w UE odnotowano 2,9 mln wypadków bez skutku śmiertelnego, w wyniku których pracownicy opuścili co najmniej cztery dni pracy. W latach 2012-2019 w Unii Europejskiej liczba wypadków przy pracy bez skutku śmiertelnego wzrosła o prawie 203 000, czyli o 6,9%.
Kierując się zasadami ergonomii, można znacznie obniżyć ryzyko wypadków i zwiększyć ogólną wydajność w środowiskach przemysłowych, w których przeważają ciężkie maszyny, powtarzalne czynności i praca fizyczna. Dzięki temu można w znacznym stopniu zapobiegać urazom w miejscu pracy, takim jak schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, powszechnie występujące w środowiskach przemysłowych i obejmujące bóle pleców, zespół cieśni nadgarstka i zapalenie ścięgien.
Ergonomia zwiększa produktywność poprzez minimalizowanie dyskomfortu i zwiększanie komfortu, ułatwiając terminowe i dokładne wykonywanie zadań. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy tworzy bardziej zachęcające i bezpieczne środowisko pracy, które podnosi morale pracowników, zwiększa frekwencję i zadowolenie z pracy. Stosowanie ergonomicznych rozwiązań pozwala również zaoszczędzić sporo pieniędzy wynikających z urazów w miejscu pracy poprzez ograniczenie wydatków na leczenie, odszkodowań i utraty produktywności.
Podstawy ergonomii w sektorze przemysłowym
1. Budowa stanowiska pracy
Konstrukcja stanowiska pracy jest kluczowym aspektem dobrego samopoczucia personelu i wydajności wykonywanych przez niego zadań. Stacje robocze powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb i zapewniać łatwy dostęp do narzędzi i materiałów. Powinny ponadto znajdować się na odpowiedniej wysokości, aby zminimalizować konieczność schylania się i rozciągania. Podczas planowania i tworzenia przestrzeni roboczej, w której priorytetem są zdrowie pracowników oraz zwiększenie ich produktywności, warto wziąć pod uwagę następujące aspekty:
- Oświetlenie: Odpowiednie oświetlenie to ważny element zapewnienia bezpieczeństwa i zwiększenia wydajności – minimalizuje zmęczenie oczu i pozwala uniknąć wypadków. W środowisku przemysłowym należy zadbać o jednolite oświetlenie, które nie powoduje odblasków. Niektóre zadania wymagają ponadto specyficznych lamp do wykonywania precyzyjnych zadań – w takich przypadkach doskonale sprawdzą się lampy z możliwością regulacji. Sprawdź dostępne w naszym sklepie rozwiązania oświetleniowe wielu znanych marek, takich jak OSRAM, Intelligent LED Solutions i innych.
- Wysokość: Regulowane stacje robocze, które można dostosować do różnych obciążeń i wysokości pracowników, pozwalają zapobiegać urazom związanym z powtarzającym się wysiłkiem fizycznym.
- Temperatura: Utrzymanie komfortowej temperatury w miejscu pracy ma zasadnicze znaczenie zarówno dla dobrego samopoczucia pracowników, jak i ich produktywności. Regularne serwisowanie systemów klimatyzacji zapewnia ich prawidłowe i stabilne działanie, zapobiegając w ten sposób stresowi cieplnemu i hipotermii.
- Wentylacja: Wentylacja pozwala wyeliminować zanieczyszczenia i zapewnić stały dopływ świeżego powietrza, a także utrzymać odpowiednią jakość powietrza i zapobiec problemom z oddychaniem. Odpowiednia wentylacja, zarówno mechaniczna, jak i naturalna, powinna być dostosowana do unikalnych wymagań danego miejsca pracy.
- Hałas: Nadmierny hałas w miejscu pracy może prowadzić do stresu pracowników, a nawet utraty słuchu. Aby zapewnić bezpieczeństwo w miejscu pracy, należy regularnie monitorować poziom hałasu, a także stosować techniki jego redukcji, w tym izolację akustyczną, przegrody i zatyczki do uszu. Sprawdź naszą ofertę środków ochrony słuchu, aby zapewnić swoim pracownikom odpowiednie warunki pracy.
- Układ stanowiska pracy: Odpowiednio zaplanowane stanowisko pracy pozwala uniknąć bałaganu, co usprawnia procesy oraz zwiększa produktywność i bezpieczeństwo. Poprzez zapewnienie wolnych od przeszkód przejść, czytelnego oznakowania oraz regularne weryfikowanie warunków pracy, można znacząco zmniejszyć ryzyko wypadków i jednocześnie zwiększyć efektywność operacyjną.
2. Środki ochrony indywidualnej (ŚOI)
Środki ochrony indywidualnej stanowią niezbędny element ochrony pracowników przed wieloma zagrożeniami w miejscu pracy. Konieczne jest dokładne przeszkolenie pracowników w zakresie odpowiedniego doboru, stosowania i obsługi ŚOI w zależności od wykonywanych zadań i zagrożeń w miejscu pracy.
W zakładach pracy należy przeprowadzać rutynowe oceny ryzyka w celu zidentyfikowania wszelkich zagrożeń, które mogą wymagać zastosowania środków ochrony indywidualnej, takich jak maski, gogle, rękawice lub kaski. Bardzo ważne jest również ustalenie precyzyjnych procedur zakładania, zdejmowania i utylizacji ŚOI w celu uniknięcia zanieczyszczenia i zagwarantowania bezpieczeństwa pracowników.
3. Regulowany sprzęt
Regulowany sprzęt to podstawa, jeśli chodzi o zaspokajanie potrzeb poszczególnych pracowników i zróżnicowanych stanowisk pracy. Funkcja regulacji sprzętu zwiększa komfort pracowników i zmniejsza ryzyko uszkodzeń. Stanowiska pracy, krzesła i sprzęt z możliwością regulacji pomagają pracownikom w utrzymaniu prawidłowej postawy i zmniejszają obciążenie fizyczne.
Dzięki temu każdy pracownik ma możliwość dostosowania swojego stanowiska pracy do wykonywanych zadań, zarówno w pozycji siedzącej, jak i stojącej. Umożliwiając pracownikom dostosowanie maszyn i narzędzi do ich potrzeb, można obniżyć ryzyko powtarzających się urazów przeciążeniowych.
4. Właściwe techniki podnoszenia
Stosowanie bezpiecznych procedur podnoszenia zapobiega wypadkom, zwłaszcza w obrębie pleców i kręgosłupa. Pracownicy powinni przejść kompleksowe szkolenia w zakresie mechaniki i planowania podnoszenia oraz oceny obciążenia. Podczas podnoszenia ważne jest wykorzystywanie mięśni nóg zamiast pleców, zginanie bioder i kolan w celu utrzymania neutralnej pozycji kręgosłupa oraz utrzymywanie ładunku blisko ciała.
Aby ograniczyć napięcie mięśni, należy również unikać skręcania i wykonywać płynne, kontrolowane ruchy. W przypadku dużych lub ciężkich ładunków zalecane jest podnoszenie ich w asyście drugiej osoby lub zespołu i korzystanie z rozwiązań mechanicznych, takich jak wózki widłowe lub podnośniki. Dodatkowe metody poprawiające ergonomię, takie jak regulowany sprzęt do podnoszenia i regularne przerwy zapobiegające zmęczeniu, jeszcze bardziej zwiększają bezpieczeństwo i zmniejszają ryzyko obrażeń.
5. Różnorodność zadań
Różnorodność wykonywanych czynności stanowi kluczowy aspekt zapewnienia bezpieczeństwa, zwłaszcza w sektorach przemysłowych, takich jak fabryki i magazyny, laboratoria testowe i pomiarowe czy place budowy. Naprzemienne wykonywanie zadań pozwala zapobiegać powtarzającym się urazom i minimalizuje zmęczenie pracowników. Dzięki zapewnieniu różnorodności prac nie dochodzi do nadwyrężania pojedynczych partii mięśni, co przekłada się na poprawę ogólnego stanu zdrowia fizycznego.
Wykonywanie rozmaitych zadań eliminuje monotonię i nudę, a tym samym pomaga w utrzymaniu koncentracji i zaangażowania. Regularne zmiany stanowisk pracy pozwalają pracownikom wykorzystywać różnorodne umiejętności i przyjmować różne postawy, co zmniejsza obciążenie poszczególnych obszarów ciała i sprzyja bardziej zbalansowanemu rozłożeniu pracy.
Zalety bezpieczeństwa w miejscu pracy
Zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu pracy wiąże się z licznymi korzyściami dla ogólnej wydajności organizacji. Wśród nich można wymienić przede wszystkim znaczne obniżenie prawdopodobieństwa wystąpienia chorób i urazów wśród pracowników, co przekłada się na poprawę ich zdrowia i zmniejszenie wydatków na opiekę zdrowotną. Bezpieczne miejsca pracy przyczyniają się także do wzrostu produktywności pracowników, których koncentracja i wydajność wzrasta dzięki poczuciu bezpieczeństwa.
Co więcej, zapewnienie solidnego poziomu bezpieczeństwa wzmacnia wizerunek firmy, przyciągając najlepszych pracowników i wzmacniając relacje z interesariuszami. Respektowanie przepisów bezpieczeństwa pozwala uniknąć komplikacji prawnych i tworzy konstruktywne środowisko pracy oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Stosowanie zasad bezpieczeństwa w miejscu pracy nie tylko chroni pracowników, ale również przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, niższych kosztów i wyższego morale pracowników – wszystkie te czynniki przyczyniają się do sukcesu finansowego.
Sposób na bezpieczniejsze miejsca pracy
Zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu pracy poprzez ścisłe przestrzeganie zasad ergonomii jest nie tylko wymogiem prawnym, ale także kluczową strategią tworzenia bezpiecznego i produktywnego środowiska pracy. Wdrożenie praktyk zachęcających do utrzymywania prawidłowej postawy, efektywne przydzielanie zadań i korzystanie z ergonomicznych narzędzi pozwala zmniejszyć ryzyko wypadków w miejscu pracy i zwiększyć zadowolenie pracowników. Respektowanie tych zasad wpływa na poprawę zdrowia i dobrostanu pracowników, co sprzyja wzrostowi produktywności i bezpieczeństwa. Inwestycje w ergonomiczne rozwiązania umożliwiają organizacjom rozwój i odnoszenie sukcesów na globalnym, coraz bardziej konkurencyjnym rynku, a co najważniejsze, chronią je przed potencjalnymi zagrożeniami.
