Odprowadzanie oparów w miejscu pracy może być często pomijaną kwestią, nawet w dużych zakładach produkcyjnych o rozbudowanych systemach wentylacyjnych. Ten przewodnik po systemach odprowadzania oparów pomoże Ci w pełni zrozumieć korzyści płynące z odprowadzania oparów, a także przybliży Ci rodzaje sprzętu i potencjalne zagrożenia związane z toksycznymi cząstkami w środowisku pracy. Wytwarzane w zakładzie toksyczne cząstki zanieczyszczają powietrze wewnątrz, co stwarza zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, między innymi dlatego, że są one wdychane przez ludzi i mogą potencjalnie powodować uszkodzenia drogiego sprzętu. Systemy wyciągowe są logicznym rozwiązaniem tego problemu.
Dlaczego potrzebujesz systemu odprowadzania oparów?
Systemy wyciągowe służą do filtrowania i odprowadzania toksycznych cząstek oraz pyłów w miejscu pracy. Większość firm będzie podlegać surowym wytycznym BHP ze strony ich organów zarządzających, aby wdrożyć takie systemy. Pochłaniacz oparów jest jak filtr powietrza, który zasysa zanieczyszczone powietrze z otoczenia, a następnie zwraca czyste powietrze, które przechodzi przez filtr. Podczas filtracji wszystkie toksyczne i pyłowe cząstki są zatrzymywane w filtrze. Z odprowadzania oparów zwykle korzysta się przy następujących pracach:
- Lutowanie/przeróbka — mogą powstawać szkodliwe cząstki i gazy
- Stopy bezołowiowe — opary topników wymagają wentylacji
- Wytrawianie i grawerowanie laserowe może generować szkodliwe związki LZO
- Butanon/aceton/formaldehyd — tych substancji w składach chemicznych nie należy wdychać
Rodzaje zastosowań wymagających odprowadzania oparów
Lutowanie/przeróbka: W ciągu ostatnich 10 lat wyraźnie odchodziliśmy od lutowania ołowiowego i wybieraliśmy bardziej przyjazne lutowanie bezołowiowe, które powoduje jednak powstawanie większej ilości oparów. Temperatura potrzebna do stworzenia mocnego połączenia lutowniczego przy użyciu lutu bezołowiowego jest znacznie wyższa, co oznacza silniejszą reakcję topnika, tworzącego więcej oparów lutowniczych z większą liczbą toksycznych cząstek.
Czasami może powstać błędne przekonanie, że lut bezołowiowy jest znacznie zdrowszym i przyjaznym dla środowiska rozwiązaniem do lutowania, ale jak wspomniano wcześniej, jest zupełnie odwrotnie, mimo że lut ten nie zawiera ołowiu. Chociaż jest to lepsze dla środowiska, jest znacznie gorsze dla operatora.
Lutowanie bezołowiowe wytwarza do 250% więcej cząstek o średnicy od 0,5 do 1 mikrona, przy czym wielkość ta jest najbardziej niebezpieczna, jeśli dochodzi do wdychania. Dodatkowo, oprócz tych cząstek, opary lutownicze mogą zawierać izocyjaniany, aldehydy i inne nieprzyjemne substancje. Czy naprawdę chcesz to wszystko wdychać?
Grawerowanie i znakowanie laserowe: Duże lasery przemysłowe mogą również wytwarzać szkodliwe opary podczas używania kilku materiałów w procesie produkcyjnym. Te opary są znane jako zanieczyszczenia powietrza wytwarzane laserowo (Laser Generated Air Contaminants – LGAC). LGAC zwykle dzielą się na dwie kategorie: cząstki i gazy. Niezależnie od tego, czy chodzi o cięcie, grawerowanie czy znakowanie, laser katalizuje materiał, a lotne związki organiczne (LZO) powstają, gdy materiał topi się lub spala. Ponieważ gazy te są toksyczne i mogą się szybko rozprzestrzeniać, opary należy usunąć. Większość systemów laserowych w dzisiejszych czasach będzie miała własny, opatentowany system odprowadzania oparów lub będzie sprzedawana razem z takim systemem.
Używany plastik, taki jak polietylen, wytwarza formaldehyd, który jest szkodliwym LZO i znanym czynnikiem rakotwórczym. Może on powodować ataki astmy i alergie oraz niektóre rzadkie przypadki raka.
Materiały, takie jak ceramika, szkło i drewno uwalniają mikroskopijne cząstki, które mogą podrażniać płuca, skórę, nos i oczy.
Czyszczenie chemiczne/wytrawianie: Aceton, butanon, kwas siarkowy i powłoki ochronne na bazie silikonu, a nawet niektóre rodzaje farb mogą powodować podrażnienia dróg oddechowych. Formaldehyd znajdujący się w materiale podłogowym i niektórych materiałach budowlanych jest znanym czynnikiem rakotwórczym i jednym z nielicznych związków chemicznych, które można zmierzyć pod kątem zanieczyszczeń.
Co robią filtry?
Filtry do odprowadzania oparów występują w trzech różnych etapach systemu filtracji. Po wychwyceniu niebezpiecznych substancji przez system filtrów przechodzi on do pierwszego stopnia filtracji, w którym duże cząstki zostają uwięzione w średnich lub drobnych cząstkach pyłu za pomocą filtra wstępnego. Powietrze trafia następnie na filtry drugiego stopnia, gdzie znacznie mniejsze cząsteczki zostają uwięzione w filtrze cząstek EPA lub HEPA. Trzeci stopień filtracji służy do usuwania gazów, zapachów, kleju i oparów rozpuszczalników. Wynikiem zastosowania 3-stopniowego systemu warstw jest to, że do miejsca pracy zwracane jest czyste powietrze, wolne od toksyn i szkodliwych cząstek.
W zależności od miejsca pracy i rodzaju zastosowania, należy wybrać odpowiedni system wyciągu oparów; nie wszystkie zastosowania wymagają 3-stopniowego systemu filtracji.
Jak wybrać odpowiedni filtr
Wszystkie rodzaje rozpuszczalników i chemikaliów są zawsze sprzedawane z MSDS (karta charakterystyki substancji niebezpiecznej), którą każdorazowo należy przeczytać. MSDS to dokument zawierający wszystkie informacje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa dla tego materiału. Przeważnie wymienione są w nim wszystkie związki chemiczne występujące w materiale oraz oferuje on wskazówki dotyczące użytkowania i transportu. W niektórych krajach, w których używamy niebezpiecznych substancji w miejscu pracy, pracodawca musi zgodnie z prawem zapewnić pracownikowi informacje, instrukcje, a w niektórych przypadkach szkolenia, jeśli pracownicy mogą być narażeni na działanie takich substancji. Bez karty MSDS byłoby to trudne zadanie.
Wybór odpowiedniego filtra powinien zawsze zaczynać się od karty MSDS, która będzie zawierała wszystkie informacje wskazujące rodzaj cząstek występujących w miejscu pracy po użyciu substancji.
Odprowadzanie objętościowe kontra odprowadzanie punktowe
Istnieją dwa rodzaje systemów wyciągowych oparów: odprowadzanie objętościowe i odprowadzanie punktowe. Odprowadzanie objętościowe jest najlepsze, gdy wymagane jest pokrycie dużego obszaru, na przykład w następujących zastosowaniach:
- Lutowanie ręczne
- Lutownice, robotyka lub kąpiele lutownicze
- Klej i chemia
- Mikroskopijny lut
- Wykończalnia
Weller Volume Extraction
Odsysacz gazów lutowniczych z dyszą lejkową 190m³/h 50dB, Weller Filtration
Odciąg objętościowy do 1 miejsca pracy. Niski poziom hałasu, przenośny, łatwa wymiana filtra, szybka i prosta instalacja.
Odsysacz gazów lutowniczych z dyszą lejkową 190m³/h 50dB, Weller Filtration
Odciąg objętościowy dla maksymalnie 2 stanowisk pracy. Niski poziom hałasu, przenośny, łatwa wymiana filtra, szybka i prosta instalacja.
Zestaw do wyciągu oparów 150m³/h 53dB, Weller Filtration
Odciąg objętościowy dla maksymalnie 2 stanowisk pracy. Maksymalna wydajność odciągu turbiny wynosząca 150 m/h, idealne rozwiązanie filtracyjne do zastosowań przy niewielkich obciążeniach.
Moduł odprowadzania oparów Zero Smog TL Kit 1 z bezpłatnym zestawem filtrów 190m³/h 50dB, Weller Filtration
Odciąg objętościowy dla maksymalnie 2 stanowisk pracy. Niski poziom hałasu, przenośny, łatwa wymiana filtra, szybka i prosta instalacja.
Odprowadzanie punktowe służy do odprowadzania oparów bezpośrednio u źródła; ten sposób nadaje się zwykle do użytku domowego lub dla lekkiego przemysłu, gdzie wytwarzanych jest niewiele toksycznych oparów. Odprowadzanie końcowe jest używane w następujących zastosowaniach:
- Lutowanie ręczne
- Ponowne przetwarzanie
- Robotyka
- Mikroskopijny lut
Tip Extraction
System fltrów FT12, Weller Filtration
Zespół filtrujący z dwoma wlotami na dwie lutownice. System wysokopróżniowy napędzany sprężonym powietrzem.
System odsysania substancji szkodliwych FE4000, Weller Filtration
Odciąg oparów zasilany napięciem sieciowym przeznaczony do pracy z jedną lub dwiema lutownicami. Nie wymaga zasilania sprężonym powietrzem.
Rodzaje systemów wyciągowych
Przenośne — te pochłaniacze można łatwo transportować w razie potrzeby dzięki zestawowi kółek zamontowanych w podstawie.
Stół roboczy — najpopularniejszy typ systemu dla większości hobbystów i do użytku indywidualnego
Odsysacz gazów lutowniczych z filtrem z węglem aktywnym 95m³/h, RND Lab
Wbudowany, wysokowydajny, cichy, bezszczotkowy mini wentylator. Łatwy do wymiany filtr węglowy pochłaniający szkodliwe topniki i opary ołowiu.
Odsysacz gazów lutowniczych 95m³/h, RND Lab
Wbudowany, wysokowydajny, cichy, bezszczotkowy mini wentylator. Łatwy do wymiany filtr węglowy pochłaniający szkodliwe topniki i opary ołowiu.
Pochłaniacze zamknięte — ten rodzaj systemu wyciągowego jest zintegrowany z samym miejscem pracy. Można je również zamontować na półkach tuż nad miejscem pracy lub w dowolnym innym miejscu.
Jak sama nazwa wskazuje, pochłaniacze naścienne montuje się na ścianie, zwykle tuż nad miejscem pracy, w którym odbywa się odprowadzanie oparów. Można je również łatwo przesuwać na boki.
Stojakowe — pochłaniacze dla tego typu systemu montowane są do podłoża na stojaku. W większości przypadków są trwale przymocowane do podłoża; w przeciwnym razie można je też od czasu do czasu przenosić.
Podsumowanie
Wydajne systemy wyciągowe stworzą zdrowe miejsce pracy, jednocześnie chroniąc pracowników przed szkodliwymi substancjami z powietrza. Nie wolno zapominać, by w pełni wykorzystać karty MSDS; powinien to być pierwszy punkt, na który należy zwrócić uwagę podczas przeglądu systemów wyciągu oparów i informowania pracowników o rodzajach substancji, z którymi mogą się zetknąć. Typ odprowadzania należy dobierać do konkretnych zastosowań i środowiska pracy.
