Dynamiczny rozwój technologiczny zapoczątkował nową rewolucję przemysłową zwaną Przemysłem 5.0. W przeciwieństwie do Przemysłu 4.0, w którym priorytetem jest automatyzacja i cyfryzacja zwiększająca produktywność, Przemysł 5.0 kładzie silny nacisk na zaangażowanie ludzi. Koncentrując się na zrównoważonym rozwoju i elastyczności, stara się osiągnąć równowagę między technologią a ludzką pracą. Sprostanie kwestiom cyberbezpieczeństwa towarzyszącym tej nowej koncepcji przemysłowej może być wyzwaniem. Jednak nie jest to niemożliwe.
Założenia Przemysłu 5.0
Świat przemysłu nieustannie przechodzi zmiany, począwszy od mechanizacji produkcji w ramach Przemysłu 1.0, aż po pojawienie się produkcji masowej, industrializacji i zautomatyzowanych systemów cyber-fizycznych oraz Przemysłowego Internetu Rzeczy (IIoT) w ramach Przemysłu 4.0.
W obecnej erze, charakteryzującej się głęboką integracją i ulepszeniem interakcji człowiek-maszyna, Przemysł 5.0 dąży do poprawy środowiska pracy i przyciągnięcia przyszłych pracowników, przy jednoczesnym uwzględnieniu limitów wydajności naszej planety. W przeciwieństwie do koncepcji Przemysłu 4.0, która przewiduje w pełni zautomatyzowaną produkcję pozbawioną ludzkiej ekspertyzy, Przemysł 5.0 zakłada, że maszyna będzie instrumentem współpracy (kobotem), który pomaga operatorom w wykonywaniu zadań.
Dynamiczne zmiany podkreślają ciągłe dążenie środowiska przemysłowego do wprowadzania ulepszeń. Piąta rewolucja przemysłowa kładzie nacisk na zrównoważoną produkcję, koncentrując się na efektywności energetycznej, wykorzystaniu energii odnawialnej i samowystarczalności. Taka skoncentrowana na człowieku i zrównoważona metoda produkcji jest zgodna z obecnymi założeniami ekologicznymi i uwzględnia obawy przyszłych pokoleń, odzwierciedlając zmieniające się priorytety krajobrazu przemysłowego.
Przemysł 4.0 kontra Przemysł 5.0
Spełnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju Przemysłu 5.0 wymaga wykorzystania skuteczności technologii Przemysłu 4.0, takich jak sztuczna inteligencja (AI), Big Data i Internet rzeczy (IoT). Przykładowo, zużycie energii przez maszyny można zmniejszyć poprzez zastosowanie liczników i czujników. Ponadto wdrożenie sztucznej inteligencji i konserwacji predykcyjnej może zarówno ograniczyć zużycie energii, jak i zoptymalizować wydajność maszyn.
Komisja Europejska, dostrzegając wady Przemysłu 4.0, w szczególności brak nacisku na kwestie społeczne, podkreśla konieczność zajęcia się tymi kwestiami. Przemysł 5.0 ma na celu wspieranie producentów, którzy są nie tylko produktywni i wydajni, ale także wzbudzają zaufanie i ucieleśniają wykazują zaangażowanie w sprawy społeczne.
Wyzwania związane z cyberbezpieczeństwem w Przemyśle 5.0
Główne zagrożenie dla cyberbezpieczeństwa fabryk w Przemyśle 5.0 wynika ze zwiększonej łączności, integracji urządzeń IoT i rzeczywistości rozszerzonej oraz ulepszonych interfejsów człowiek-maszyna (HMI), które umożliwiają użytkownikom obsługę obrabiarek. Większa liczba możliwych luk w zabezpieczeniach systemów wynikających z tego rozwoju technologicznego znacznie zwiększa ryzyko ataku.
W 2022 r. firmy produkcyjne były celem ponad 25% globalnych cyberataków. Ransomware, wszechobecna forma cyberataku, wpłynęła na prawie każdy podsektor. Największa częstotliwość ataków była odnotowana w produkcji samochodów oraz sektorze produkcji elementów metalowych. Ryzyko staje się jeszcze bardziej niepokojące w kontekście jednego kraju. Według InfoGuard, szwajcarskiej firmy specjalizującej się w cyberbezpieczeństwie, cyberobronie i rozwiązaniach sieciowych, ponad 70% szwajcarskich przedsiębiorstw przemysłowych doświadczyło co najmniej jednego cyberataku w ciągu ostatnich dwóch lat (dane z 2022 r.).
Dane dotyczące bieżącego roku zawarte w raporcie ICS CERT firmy Kaspersky pokazują, że w pierwszej połowie 2023 r. różnego rodzaju złośliwe obiekty zostały zidentyfikowane i wyeliminowane na 34% komputerów z przemysłowymi systemami sterowania (ICS).
5 najczęstszych zagrożeń cybernetycznych
Coraz większa liczba luk w zabezpieczeniach przemysłowych wynika często z zastosowania przestarzałych systemów operacyjnych w maszynach wykorzystywanych w produkcji. Konsekwencje cyberataku mogą być katastrofalne dla środowisk operacyjnych, zagrażając bezpieczeństwu pracowników, zatrzymując linie produkcyjne i niszcząc wizerunek firmy. Warto zauważyć, że Przemysł 5.0, ze swoim silnym naciskiem na zrównoważony rozwój, jest szczególnie podatny na zagrożenia środowiskowe wynikające z naruszeń cyberbezpieczeństwa.
Oto kilka przykładów zagrożeń cybernetycznych w sektorze przemysłowym:
- Rozszerzona strefa ataku: przemysł 5.0 zwiększa obszar zagrożenia poprzez połączenie urządzeń IoT, robotyki i systemów sztucznej inteligencji, tworząc liczne potencjalne punkty wejścia dla cyberataków.
- Bezpieczeństwo IoT: zabezpieczenie dużej liczby urządzeń IoT stanowi wyzwanie, biorąc pod uwagę ich często ograniczone zasoby. Nieodpowiednia ochrona może sprawić, że urządzenia te będą podatne na różnego rodzaju ataki.
- Prywatność i poufność danych: znaczna ilość danych generowanych i udostępnianych w Przemyśle 5.0 budzi obawy o prywatność i poufność. Potencjalne zagrożenia związane z nieautoryzowanym dostępem lub naruszeniem danych wymagają szczególnej uwagi.
- Zagrożenia łańcucha dostaw: zawiłości łańcuchów dostaw Przemysłu 5.0, w połączeniu ze współzależnościami między partnerami, wprowadzają luki w zabezpieczeniach, które cyberprzestępcy mogą wykorzystać, prowadząc do przestojów lub zakłóceń.
- Interakcja człowiek-maszyna: ścisła integracja ludzi i maszyn w Przemyśle 5.0 zwiększa ryzyko ataków socjotechnicznych i manipulowania pracownikami.
Rozwiązania w zakresie cyberbezpieczeństwa w Przemyśle 5.0
Ze względu na to, że Przemysł 5.0 zwiększa łączność i rozprzestrzenianie się urządzeń, rośnie potrzeba solidnej ochrony danych. Wzajemne połączenia charakterystyczne dla Przemysłu 5.0 wymagają współpracy między zespołami ds. cyberbezpieczeństwa i zespołami IT w celu spełnienia wymogów bezpieczeństwa i ograniczeń operacyjnych. Producenci muszą proaktywnie uwzględniać cyberbezpieczeństwo jako podstawowy element nowoczesnych urządzeń, zwiększając tym samym odporność operacyjną Przemysłu 5.0 na potencjalne cyberataki.
Łagodzenie wyzwań związanych z cyberbezpieczeństwem w Przemyśle 5.0 wymaga również restrukturyzacji łańcucha produkcyjnego polegającej na włączeniu sprzętu z wbudowanymi funkcjami cyberbezpieczeństwa. Należy także wzmocnić ochronę stacji roboczych i dostępu do sieci, analizować protokoły za pomocą komponentów typu firewall i segmentować przepływ danych. Zastosowanie autonomicznych rozwiązań z zakresu cyberbezpieczeństwa gwarantuje przejrzystość i ogranicza możliwość wykorzystania danych przez niepożądane podmioty.
Cyberdojrzałość w przemyśle jutra
Pomimo swojej znaczącej pozycji w sektorze przemysłowym, duże przedsiębiorstwa często wykazują niski poziom bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni. Podniesienie stopnia bezpieczeństwa wiąże się z kompleksową diagnostyką techniczną, wdrożeniem segmentacji sieci, szyfrowaniem wrażliwych przepływów danych, wprowadzeniem solidnych mechanizmów uwierzytelniania i ciągłym monitorowaniem infrastruktury. Europejskie przepisy, takie jak Akt dotyczący cyberodporności i Dyrektywa NIS2, stanowią przykład działań na rzecz wzmocnienia standardów cyberbezpieczeństwa.
Integralnym aspektem zwiększania cyberbezpieczeństwa jest edukacja pracowników i zwiększanie świadomości na temat cyberataków. Personel, dysponujący wiedzą na temat obsługiwanych maszyn i zwiększoną świadomością zagrożeń z zakresu cyberbezpieczeństwa, może szybko identyfikować anomalie i zgłaszać je odpowiednim organom. Stawiając na przejrzystość i przyjmując strategię ochrony w głąb, producenci powinni zintegrować elementy bezpieczeństwa w swoich produktach, aby zwiększyć ogólny poziom cyberbezpieczeństwa.
Podsumowanie
Sukces Przemysłu 5.0 zależy w dużej mierze od cyberbezpieczeństwa, wykraczającego poza zwykłe względy technologiczne. W miarę jak wdrażane są założenia Przemysłu 5.0, kwestia ochrony sieci nabiera nadrzędnego znaczenia. Choć cele środowiskowe i podejście skoncentrowane na człowieku niosą ze sobą ogromny potencjał, wprowadzają również wyjątkowe wyzwania. Producenci powinni płynnie integrować rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa, promować ich zrozumienie wśród personelu i priorytetowo traktować dążenie do osiągnięcia tzw. cyberdojrzałości. Proaktywne rozwiązywanie tych problemów i wdrażanie solidnych środków cyberbezpieczeństwa pozwala firmom zapewnić bezpieczną przyszłość. Taka postawa jest niezbędna do pełnego wykorzystania zalet Przemysłu 5.0 przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa.
Aby dowiedzieć się więcej na temat cyberbezpieczeństwa i bezpieczeństwa przemysłowego, zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem lub przejrzenia polecanych produktów w sklepie internetowym Elfy Distrelec.
Polecane produkty
Moduły komunikacyjne do jednostek SIMATIC S7-1500, Siemens
Jednym ze sposobów zapobiegania nieautoryzowanemu dostępowi jest zabezpieczenie sterowników SIMATIC S7 i systemów sterowania, takich jak SIMATIC PCS 7 i PCS Neo, SCADA i programy HMI. Integralność systemu obejmuje uwierzytelnianie użytkowników, uprawnienia dostępu i ochronę systemu przed włamaniami.
Serwery urządzeń szeregowych, NPort 6100/6200, Moxa
Podczas podłączania urządzeń szeregowych do sieci ważną kwestią jest zagwarantowanie bezpiecznej transmisji danych. Aby rozwiązać ten problem, NPort 6000 obsługuje protokoły SSL i SSH, których działanie polega na szyfrowaniu danych przed wysłaniem ich przez sieć. NPort 6000 daje użytkownikom gwarancję bezpiecznego przesyłania danych szeregowych w sieciach publicznych i prywatnych.
Routery, FL MGUARD, Phoenix Contact
Routery bezpieczeństwa mGuard są sercem każdego systemu. Do specjalnych funkcji oferowanych zaporom sieciowym należą głęboka inspekcja pakietów protokołów przemysłowych, zapory warunkowe, zapory dla użytkowników i bezpieczny dostęp do sieci dla dostawców usług.
Przemysłowe zapory sieciowe, EAGLE, Hirschmann
Hirschmann oferuje kompletne rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa, w tym oprogramowanie sieciowe, routery i zapory sieciowe. EAGLE to niezwykle zaawansowana zapora przemysłowa, która gwarantuje najwyższy stopień bezpieczeństwa danych i ułatwia integrację obiektów przemysłowych z siecią.
