Na całym świecie zachodzi transformacja w kierunku zwiększonej automatyzacji, a sztuczna inteligencja (AI) zyskuje znaczącą pozycję, równorzędne z ludźmi, w roli producentów, twórców i pracowników. Koncepcja, która niegdyś ograniczała się do ludzkiej wyobraźni, stała się obecnie jednym z dominujących trendów, który może zmienić sposób, w jaki myślimy i żyjemy.
Czym jest sztuczna inteligencja?
Dziwić może fakt, że w obecnej erze, w której narzędzia sztucznej inteligencji, w tym generatory treści takie jak ChatGPT, zdobywają popularność, niektórzy wciąż nie do końca rozumieją istotę tego pojęcia. Według informacji przedstawionych przez Forbes, znaczna część użytkowników sztucznej inteligencji ma z tym pewne trudności. Badanie przeprowadzone przez Forbes wykazało, że 70% konsumentów ma obawy związane ze sztuczną inteligencją, a 25% z nich martwi się, że sztuczna inteligencja może przejąć kontrolę nad światem. Pomimo tych obaw, sztuczna inteligencja niezaprzeczalnie usprawnia różne aspekty naszego życia i pracy.
Istnieje wiele definicji sztucznej inteligencji, które zwykle opisują ją jako coś podobnego do robota lub komputera cyfrowego. Zgodnie z encyklopedią Britannica, sztuczna inteligencja to zdolność robota lub komputera cyfrowego do wykonywania czynności, które zazwyczaj są realizowane przez inteligentne jednostki. Termin „sztuczna inteligencja” często jest używany do opisywania projektów mających na celu stworzenie programów komputerowych wyposażonych w zdolności umysłowe, które odróżniają ludzi od innych zwierząt. Te zdolności obejmują rozumowanie, nadawanie znaczeń, dokonywanie uogólnień oraz uczenie się na błędach.
AI w miejscach pracy
Sztuczna inteligencja znalazła zastosowanie w różnych branżach, począwszy od automatyzacji powtarzalnych i rutynowych zadań, a skończywszy na doskonaleniu interakcji z klientami. Współcześnie sztuczna inteligencja obejmuje szeroki zakres zastosowań, w tym wirtualne asystentów, czatboty, koboty, spersonalizowane zakupy, autonomiczne samochody i wiele innych innowacyjnych rozwiązań. Jak podaje Gartner, 37% firm stosuje sztuczną inteligencję w pewnym zakresie, przy czym liczba firm korzystających z tej technologii wzrosła o 270% w ciągu ostatnich czterech lat.
Według analizy Next Move Strategy Consulting, rynek sztucznej inteligencji ma wzrosnąć z 95,60 mld USD w 2021 r. do 184,75 mld USD w 2030 r. Roboty wyposażone w sztuczną inteligencję już teraz znajdują zastosowanie w niemal każdym sektorze, obejmując służbę zdrowia, handel detaliczny, logistykę, obronność, bankowość, rozrywkę i produkcję.
AI w automatyzacji
Sztuczna inteligencja pełni kluczową funkcję w usprawnianiu procesów, umożliwiając automatyzację na każdym etapie – od projektowania po produkcję. Roboty i systemy autonomicznie wykonują operacje i podejmują decyzje bez udziału człowieka. O ile Przemysł 4.0 koncentrował się na zastąpieniu ludzi maszynami, Przemysł 5.0 kroczy zdecydowanie naprzód, kładąc nacisk na współpracę ludzi i robotów. Wraz z postępem technologii AI, współpraca człowieka ze sztuczną inteligencją jest coraz bardziej powszechna.
Główne role sztucznej inteligencje w automatyzacji:
- Automatyzacja procesów – sztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w wielu branżach, automatyzując wiele procesów, w tym w przetwarzanie dokumentów, wprowadzanie danych oraz kontrola jakości w przemyśle.
- Konserwacja predykcyjna – sztuczna inteligencja pozwala analizować dane z czujników na potrzeby prognozowania awarii sprzętu, umożliwiając bardziej ekonomiczne planowanie konserwacji i skracając czas przestojów.
- Czatboty i wirtualni asystenci – wykorzystywane są do obsługi klientów, na przykład podczas monitorowania zamówień i dokonywania rezerwacji terminów, a także do udzielania odpowiedzi na często zadawane pytania.
- Autonomiczne pojazdy – sztuczna inteligencja jest niezbędna do automatyzacji dronów i autonomicznych samochodów. Na podstawie analizy danych z czujników algorytmy uczenia maszynowego podejmują decyzje dotyczące jazdy w czasie rzeczywistym, zwiększając wydajność i bezpieczeństwo.
- Optymalizacja łańcucha dostaw – sztuczna inteligencja pozwala usprawnić operacje łańcucha dostaw poprzez przewidywanie popytu, maksymalizację poziomów zapasów oraz automatyzację procesów logistycznych i zarządzania transportem.
- Przetwarzanie języka naturalnego (NLP) – technologia NLP wykorzystująca sztuczną inteligencję umożliwia automatyzację procesów związanych z językiem i tekstem, takich jak analiza nastrojów, tworzenie i zautomatyzowane tłumaczenie treści.
- Cyberbezpieczeństwo – sztuczna inteligencja pozwala zautomatyzować zadania, takie jak wykrywanie zagrożeń i zapobieganie im. W celu zwiększenia bezpieczeństwa sieci możne zautomatyzować analizę zachowań i działań związanych z bezpieczeństwem.
- AI w opiece zdrowotnej – sztuczna inteligencja jest wykorzystywana do takich zadań, jak opracowywanie leków, zarządzanie danymi pacjentów i analiza obrazów medycznych, ograniczając nakład pracy fizycznej i poprawiając wyniki opieki zdrowotnej.
- Inteligentny dom i automatyzacja IoT – urządzenia i systemy wykorzystujące sztuczną inteligencję umożliwiają automatyzację wielu obszarów codziennego życia, w tym sterowania oświetleniem, systemami bezpieczeństwa i termostatami, a wszystko to z uwzględnieniem preferencji użytkownika i danych z czujników.
Generatywna sztuczna inteligencja
Generatywna sztuczna inteligencja, dynamicznie rozwijający się trend napędzany przez sztuczną inteligencję, szybko zdobywa popularność i znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach. Ta kategoria sztucznej inteligencji jest zdolna do tworzenia nowych treści, takich jak teksty, obrazy, dźwięk i nie tylko. Generatywna sztuczna inteligencja rewolucjonizuje różne aspekty tworzenia treści poprzez odkrywanie nowych form i wzorców, uwierzytelnianie oraz zgodność z przepisami. W rezultacie automatyzuje ludzkie zadania, interakcje z klientami oraz doświadczenia pracowników. Generatywna sztuczna inteligencja ma znaczący wpływ na rozwój biznesów poprzez innowacyjne technologie, takie jak usługi sztucznej inteligencji w chmurze, uczenie maszynowe (ML), wizja komputerowa, operacyjne systemy AI Edge (OAISys), modelowa operacjonalizacja (ModelOps) oraz systemy autonomiczne, takie jak autonomiczne oprogramowanie i inne.
Wdrożenie sztucznej inteligencji może być realizowane za pomocą Generative Adversarial Networks (GAN), czyli generatywnych sieci przeciwstawnych. Stanowią one strukturę uczenia maszynowego, składającą się z dwóch sieci neuronowych – generatora i dyskryminatora – które są trenowane jednocześnie metodą uczenia przeciwstawnego.
Generatywna sztuczna inteligencja otwiera niezwykłe możliwości tworzenia wysokiej jakości treści i usprawniania operacji biznesowych, jednak równocześnie budzi obawy etyczne, zwłaszcza w obszarze deepfake. Ten rodzaj sfałszowanych mediów, takich jak zdjęcia lub filmy, sprawia, że trudno odróżnić je od autentycznych, co stwarza wyzwania z punktu widzenia uczciwości i bezpieczeństwa.
Sztuczna inteligencja i etyka
Etyczny wymiar sztucznej inteligencji stał się centralnym punktem szerokiego zainteresowania i dyskusji. Wiele organizacji, instytucji i badaczy bada głęboki wpływ sztucznej inteligencji na różne dziedziny. Badania te obejmują różnorodne kwestie, takie jak zwolnienia z pracy, naruszanie prywatności, implikacje związane z autonomiczną bronią, zagrożenia dla bezpieczeństwa, etykę danych oraz ogólny wpływ sztucznej inteligencji na ludzkie życie.
Stawienie czoła tym etycznym dylematom wymaga współpracy naukowców, decydentów rządowych, liderów biznesowych oraz szerszego zaangażowania opinii publicznej. Podejmowane są inicjatywy mające na celu ustanowienie przepisów, mechanizmów nadzoru oraz ram i wytycznych etycznych. Ich celem jest zapewnienie, że rozwój i wdrażanie technologii sztucznej inteligencji odbywa się w sposób minimalizujący potencjalne szkody i zgodny z ludzkimi wartościami. Przyszłość sztucznej inteligencji ewoluuje w wyniku tego ciągłego i dynamicznego dialogu.
Co mówi sztuczna inteligencja
Oto odpowiedź AI na zapytanie dotyczące jej punktu widzenia na temat roli sztucznej inteligencji jako głównego czynnika wpływającego na rynek pracy, zarówno w aspekcie zastępowania ludzi w miejscach pracy, jak i doskonalenia różnorodnych zadań.
Odpowiedź ChatGPT:
Jako sztuczna inteligencja nie mam osobistych opinii ani uczuć, ale mogę przedstawić różne perspektywy dotyczące tego tematu.
Kwestia tego, czy sztuczna inteligencja zastąpi ludzi w miejscu pracy, jest złożona i wciąż ewoluuje. Sztuczna inteligencja i automatyzacja mają potencjał do znacznego zwiększenia produktywności i wydajności w wielu branżach, ale wzbudzają również obawy o redukcję miejsc pracy i trudności gospodarcze. Oto kilka ważnych kwestii wartych rozważenia:
- Automatyzacja i sztuczna inteligencja mogą zwiększyć produktywność: technologie AI radzą sobie z rutynowymi i powtarzalnymi zadaniami z dużą dokładnością, pozwalając pracownikom skupić się na bardziej kreatywnych, strategicznych i złożonych zadaniach. Może to skutkować zwiększeniem wydajności i produktywności w wielu branżach.
- Istnieje obawa związana z redukcją miejsc pracy: chociaż sztuczna inteligencja może stworzyć nowe możliwości zatrudnienia w takich dziedzinach jak danologia, uczenie maszynowe i rozwój sztucznej inteligencji, istnieje ryzyko redukcji zatrudnienia w branżach silnie uzależnionych od rutynowych zadań, takich jak produkcja, obsługa klienta i wprowadzanie danych.
- Konieczność przeszkolenia pracowników: aby dostosować się do zmieniającego się rynku pracy, istnieje rosnąca potrzeba przekwalifikowania i podniesienia kwalifikacji siły roboczej. Bardzo ważne jest przygotowanie pracowników do pracy ze sztuczną inteligencją i automatyzacją lub na stanowiskach wymagających zaawansowanych umiejętności w zakresie rozwijania systemów sztucznej inteligencji i zarządzania nimi.
- Uzupełnienie kontra zastąpienie: w wielu przypadkach sztuczna inteligencja nie ma na celu całkowitego zastąpienia ludzi, ale rozszerzenie ich możliwości. Ludzie i sztuczna inteligencja mogą współpracować, uzupełniając się wzajemnie. Sztuczna inteligencja może efektywnie wykonywać powtarzalne zadania, podczas gdy ludzie przynoszą krytyczne myślenie i kreatywność do procesów, które wymagają bardziej złożonego podejścia.
- Kwestie etyczne i społeczne: powszechne zastosowanie sztucznej inteligencji w miejscach pracy wiąże się z kwestiami etycznymi dotyczącymi prywatności, stronniczości i przejrzystości. Oznacza to również konieczność ostrożnego zastanowienia się nad tym, jak zapewnić sprawiedliwy podział korzyści i zminimalizować potencjalną redukcję miejsc pracy.
- Tworzenie miejsc pracy poprzez rozwój AI: rozwój, wdrażanie i utrzymanie systemów sztucznej inteligencji może prowadzić do tworzenia nowych miejsc pracy. Sztuczna inteligencja jest dziedziną, która szybko się rozwija i wymaga wykwalifikowanej siły roboczej.
- Tempo zmian: tempo, w jakim technologie AI są wdrażane i integrowane w miejscach pracy, może różnić się w zależności od branży i regionu. Decydenci i organizacje muszą zatem dostosować się do tych zmian i rozważyć szereg konsekwencji.
Krótko mówiąc, wpływ sztucznej inteligencji na miejsce pracy jest wielowymiarowy. Wprawdzie może ona potencjalnie przejąć niektóre zadania i stanowiska pracy, ale oferuje także możliwości ich rozszerzenia i tworzenia nowych miejsc pracy. Sukces w tej dziedzinie będzie wymagał połączenia starannego planowania, inwestycji w edukację i szkolenia oraz przemyślanego rozważenia etycznych i społecznych implikacji AI w miejscu pracy.
Jako że narzędzia sztucznej inteligencji wykorzystują dane z poprzednich odpowiedzi i różnych źródeł, dostarczają one kompleksowych odpowiedzi, które ilustrują obie strony toczącej się debaty na temat sztucznej inteligencji: potencjalne zagrożenie zastępowania ludzi na stanowiskach pracy oraz usprawnienie pracy i życia dzięki synergii między człowiekiem a sztuczną inteligencją. Narzędzia AI zwracają również uwagę na możliwość pojawienia się nowych perspektyw zatrudnienia w sektorze IT. Sprawdźmy, jak ta prognoza ma się do opinii ekspertów.
Co mówią eksperci
Według raportu Goldman Sachs, znanego międzynarodowego banku usług finansowych i inwestycyjnych z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, szacuje się, że sztuczna inteligencja może zastąpić około 300 milionów miejsc pracy na całym świecie do 2030 roku. Raport sugeruje jednak także prawdopodobieństwo pojawienia się nowych możliwości zatrudnienia i ogólnego wzrostu produktywności. Jest to zgodne z przekonaniami wyrażanymi przez samą sztuczną inteligencję.
Co więcej, eksperci z Pew Research Centre wyrazili obawy na temat ogólnego dobrostanu ludzi i społeczeństwa w związku z rozwojem sztucznej inteligencji. Pomimo tych uwag przewidują oni znaczne korzyści w obszarach takich jak edukacja, nauka i opieka zdrowotna.
W maju 2023 r. Reuters podał, że czołowi dyrektorzy generalni z obszaru sztucznej inteligencji, w tym Sam Altman z OpenAI, połączyli siły z ekspertami, profesorami i zarządami dużych firm, takich jak Microsoft i Google. Ich wspólnym celem było podpisanie listu otwartego, który zwracał uwagę na „ryzyko zagłady ludzkości z powodu rozwoju sztucznej inteligencji”. W liście tym wezwali ustawodawców do traktowania potencjalnego zagrożenia stwarzanego przez sztuczną inteligencję na równi z wojną nuklearną czy pandemią. List, podpisany przez ponad 350 osób, został opublikowany przez The Center for AI Safety (CAIS), organizację non-profit z siedzibą w San Francisco, zwracając uwagę na konieczność globalnego ustalenia priorytetów w zakresie reagowania i łagodzenia ryzyka zagłady spowodowanej przez sztuczną inteligencję.
Co myśli społeczeństwo
Jak wynika z badania Ipsos przeprowadzonego dla Światowego Forum Ekonomicznego w 2022 r., 60% dorosłych na całym świecie spodziewa się, że w ciągu najbliższych trzech do pięciu lat towary i usługi wykorzystujące sztuczną inteligencję znacząco zmienią ich codzienne życie. Warto zauważyć, że choć 60% przyznało, że produkty i usługi związane ze sztuczną inteligencją przyczyniają się do ułatwienia ich życia, to aż 39% wyraziło wobec tych technologii niepokój.
W skali krajowej postrzeganie wpływu sztucznej inteligencji jest zróżnicowane. Z danych wynika, że 72% zatrudnionych decydentów wykazuje bardziej optymistyczne podejście do potencjalnych skutków transformacyjnych sztucznej inteligencji, w porównaniu do 54% osób bezrobotnych. Chiny i Arabia Saudyjska wyróżniają się największym optymizmem, gdzie aż 80% respondentów przewiduje pozytywny wpływ sztucznej inteligencji. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii prognozy są bardziej powściągliwe, zaledwie połowa respondentów podziela tę samą perspektywę.
Z badań Ipsos wynika, że oczekiwania dotyczące sektorów, na które sztuczna inteligencja będzie miała wpływ, są zróżnicowane. Dla osób w wieku od 35 do 49 roku życia najważniejsza jest kwestia zatrudnienia, dla osób starszych najbardziej liczy się bezpieczeństwo, a dla osób poniżej 35 roku życia edukacja. Natomiast kwestie związane z zakupami, podróżami i rozrywką są najważniejsze w grupie osób zamożnych. Warto zaznaczyć, że respondenci w Chinach przywiązują dużą wagę do zakupów, transportu, rozrywki i postępów związanych z życiem domowym. Natomiast mieszkańcy Ameryki Łacińskiej przewidują zmiany głównie w obszarach zatrudnienia, bezpieczeństwa i edukacji. Z kolei Francja i Japonia wykazują niższe oczekiwania co do wpływu sztucznej inteligencji na edukację.
Czy AI stanowi zagrożenie?
Poniżej przedstawiamy wyniki wyszukiwania słów kluczowych związanych ze sztuczną inteligencją w kilku regionach, w tym w Europie i Stanach Zjednoczonych. Oto niektóre z najczęściej wyszukiwanych haseł w wyszukiwarce Google:
- Czy sztuczna inteligencja może przejąć władzę nad światem?
- Czy sztuczna inteligencja potrafi czytać w myślach?
- Czy sztuczna inteligencja może stać się samoświadoma?
- Dlaczego sztuczna inteligencja uratuje świat?
- Czy sztuczna inteligencja zabierze mi pracę?
- Czy sztuczna inteligencja zastąpi ludzką inteligencję?
- Czy sztuczna inteligencja przejmie władzę nad ludzkością?
Obawy związane z nowymi technologiami nie są nowym zjawiskiem; historia potwierdza schemat początkowych obaw, po których następuje powszechna akceptacja. Pojawienie się samochodów na początku XX wieku wywołało obawy o bezpieczeństwo i wpływ na społeczeństwo z powodu wypadków i nadmiernej prędkości. Podobnie, wprowadzenie radia kilka lat później wzbudziło obawy o potencjał masowej propagandy. Chociaż obawy te mogą wydawać się przestarzałe w dzisiejszym zaawansowanym świecie, warto zauważyć, że nawet w latach 70. wprowadzenie kuchenek mikrofalowych wzbudziło obawy dotyczące potencjalnych skutków promieniowania. Pojawienie się Internetu również przyniosło własny zestaw obaw i debat dotyczących jego wpływu na różne aspekty współczesnego życia. Jednak z czasem społeczeństwo dostosowało się, a Internet stał się integralną częścią codziennej egzystencji.
Podsumowanie
Zmiany nieodłącznie wiążą się z pewnymi obawami. Refleksja nad przeszłością uświadamia nam jednak, że bez przyjęcia nowych osiągnięć postęp byłby możliwy. Sztuczna inteligencja stanowi kolejną innowację, która wywołała zarówno obawy, jak i korzyści w kluczowych sektorach.
Dlatego też nieuniknione jest dążenie do przyszłości, w której będziemy wspólnie wchodzić w interakcje z systemami cyfrowymi naśladującymi naturalną komunikację międzyludzką. Jednak w miarę globalnego postępu transformacja ta może stworzyć bezprecedensowe możliwości.
