Światowy sektor transportu przyczynia się w znacznym stopniu do emisji gazów cieplarnianych, co czyni go kluczowym czynnikiem wpływającym na zmiany klimatyczne. W dobie kryzysu klimatycznego niezwykle ważne jest przeanalizowanie trudności i możliwości, jakie stwarza transport. Artykuł ten poświęcony jest ewolucji branży transportowej na przestrzeni ostatnich kilku lat, której celem jest zmniejszenie negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne.
Wyzwanie związane z redukcją emisji
Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) sektor transportu przyczynia się do około jednej czwartej emisji gazów cieplarnianych (GHG) w UE, jednocześnie generując hałas, zanieczyszczenie powietrza i fragmentację siedlisk. Co więcej, EEA stwierdza, że jest to jedyny główny sektor gospodarki, który odnotowuje wzrost emisji gazów cieplarnianych od 1990 roku. Jak podaje organizacja, w latach 2000-2019 w transporcie odnotowano następujące wzrosty popytu:
- 20% wzrost liczby przewozów pasażerskich.
- 86% wzrost podróży lotniczych.
- 18% wzrost liczby przewozów samochodowych.
- 22% wzrost przewozów towarowych.
Pilna potrzeba osiągnięcia neutralności węglowej do 2050 r. skłoniła Europę do podjęcia działań. Zapotrzebowanie na transport stale rośnie, podobnie jak jego emisyjność, co wymaga innowacyjnych sposobów na ograniczenie szkodliwego wpływu transportu na środowisko i promowanie ruchu pieszego, rowerowego i transportu publicznego. Jak zmienił się przemysł transportowy w ciągu ostatnich kilku lat i jakich nowych innowacji możemy się wkrótce spodziewać?
Elektryfikacja
Elektryfikacja jest kluczowym sposobem na osiągnięcie zrównoważonego transportu w kontekście zmian klimatycznych. Pojazdy elektryczne (EV) mogą całkowicie zmienić sposób, w jaki podróżujemy, zdecydowanie zmniejszając emisję gazów cieplarnianych i naszą zależność od paliw kopalnych.
Jednym z największych atutów samochodów elektrycznych jest brak emisji spalin. W przeciwieństwie do silników spalinowych, napędzanych paliwami kopalnymi, pojazdy elektryczne wyposażone są w silniki napędzane akumulatorami lub ogniwami paliwowymi, które nie emitują bezpośrednio żadnych gazów cieplarnianych. Dzięki temu rozwiązaniu zmniejsza się zagrożenie dla zdrowia związane z emisją spalin samochodowych, co prowadzi do poprawy jakości powietrza i znacznego zmniejszenia jego zanieczyszczenia.
Gdy pojazdy elektryczne są ładowane energią pochodzącą z odnawialnych źródeł energii, zalety ekologiczne tych pojazdów są jeszcze większe. W miarę jak sieć elektryczna staje się coraz czystsza i integruje więcej energii odnawialnej, pojazdy elektryczne dają możliwość uniezależnienia transportu od zużycia paliw kopalnych. Przejście na pojazdy napędzane energią odnawialną dodatkowo zmniejsza emisję gazów cieplarnianych i przyczynia się do budowania bardziej zrównoważonego ekosystemu energetycznego.
Jednym z istotnych aspektów do rozważenia w kontekście elektryfikacji naszego systemu transportu jest dostępność infrastruktury do ładowania pojazdów. Aby rozwiać obawy związane z zasięgiem pojazdów elektrycznych i zwiększyć zaufanie kierowców, rządy, prywatne firmy i inne zainteresowane strony muszą inwestować w rozwój infrastruktury ładowania. Chcąc ułatwić podróże długodystansowe i codzienne dojazdy do pracy, należy rozbudować stacje ładowania w miejscach publicznych, miejscach pracy, obszarach mieszkalnych i wzdłuż dróg. Usprawniona infrastruktura ładowania zachęci do powszechnego korzystania z pojazdów elektrycznych i pomoże osiągnąć ambitne cele dekarbonizacji.
Transport publiczny
Transport publiczny odgrywa kluczową rolę w transformacji zmierzającej w kierunku zrównoważonego transportu, oferując wydajną i przystępną cenowo formę przemieszczania się większej liczbie osób niż w przypadku pojazdów prywatnych. Daje on możliwość znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i natężenia ruchu drogowego. Oto kilka sposobów, w jakie transport publiczny może odegrać znaczącą rolę w osiągnięciu celu, jakim jest uzyskanie neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla:
- Ograniczenie emisji. Autobusy, tramwaje, pociągi i metro umożliwiają przewóz większej liczby osób niż pojedyncze samochody. Jak podaje ONZ, rezygnacja z korzystania z prywatnych samochodów na rzecz transportu publicznego może zmniejszyć emisję dwutlenku węgla nawet o 2,2 tony rocznie.
- Lepsza wydajność paliwowa. Pojazdy wykorzystywane w transporcie publicznym są budowane z myślą o maksymalnej ładowności i wydajności paliwowej. Na przykład autobusy i pociągi oferują możliwość przewozu dużej liczby pasażerów, co obniża zużycie energii i emisję zanieczyszczeń w przeliczeniu na osobę. Rozwój technologii zaowocował również opracowaniem autobusów hybrydowych i elektrycznych, które zwiększają oszczędność paliwa i zmniejszają emisję zanieczyszczeń.
- Ograniczenie natężenia ruchu. W regionach miejskich często dochodzi do nadmiernego natężenia ruchu, co przekłada się na stratę czasu podróżujących, zwiększone zużycie paliwa i wzrost emisji zanieczyszczeń. Można je ograniczyć, zachęcając coraz więcej osób do korzystania z transportu publicznego, co poprawi płynność ruchu i skróci czas dojazdu do pracy zarówno dla tych, którzy korzystają z transportu publicznego, jak i tych, którzy nadal podróżują własnymi samochodami.
Więcej informacji na temat miast o najbardziej zrównoważonych systemach transportowych w Europie można znaleźć w naszym artykule.
Transport napędzany siłą ludzkich mięśni
Transport napędzany siłą ludzkich mięśni lub aktywna mobilność to między innymi chodzenie, jazda na rowerze i bieganie. Promowanie i priorytetowe traktowanie aktywnego przemieszczania się niesie ze sobą wiele korzyści dla ludzi, społeczności i środowiska. Przede wszystkim ten sposób przemieszczania się nie generuje żadnych emisji, ponieważ nie jest uzależniony od paliw kopalnych, co stanowi cenny wkład w poprawę jakości powietrza.
Co więcej, transport napędzany siłą ludzkich mięśni niesie ze sobą znaczne korzyści zdrowotne. Regularne chodzenie lub jazda na rowerze pomagają zapobiegać chorobom przewlekłym, takim jak otyłość, choroby serca i cukrzyca. Aktywne przemieszczanie się pozwala między innymi ograniczyć siedzący tryb życia i poprawić kondycję układu sercowo-naczyniowego. Ten sposób podróżowania jest nie tylko przyjazny dla środowiska, ale również korzystny dla zdrowia i kieszeni.
Wykorzystanie alternatywnych paliw
Choć elektryfikacja pojazdów przynosi pozytywne rezultaty, nie jest ona odpowiednia w każdym kontekście. Wyzwania związane z elektryfikacją stoją na przykład przed przemysłem lotniczym i morskim ze względu na brak wystarczającej infrastruktury, gęstości energii i zasięgu. Zielony amoniak jest uznawany za idealne paliwo alternatywne do zastosowań morskich i może być wykorzystywany jako bezpośredni zamiennik paliw kopalnych na statkach. Jest on produkowany przy użyciu odnawialnych źródeł energii w procesie, który gwarantuje neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla.
Wśród innych rodzajów paliw alternatywnych w użyciu znajdują się biopaliwa, wodorowe ogniwa paliwowe i paliwa syntetyczne. Biopaliwa są wytwarzane z biomasy, takiej jak resztki pożniwne, algi lub odpady. Biopaliwa te mogą być stosowane w połączeniu z tradycyjnymi paliwami lub je zastępować, obniżając emisję gazów cieplarnianych.
Choć niektóre paliwa alternatywne mogą pomóc w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych, to celem nadrzędnym powinno być przejście na paliwa bezemisyjne. W tym celu konieczne jest stworzenie odnawialnego wodoru i rozwój najnowocześniejszych technologii, takich jak sekwestracja dwutlenku węgla (CCUS) oraz technologie DAC, polegające na wyłapywaniu CO2 bezpośrednio z powietrza, aby zapewnić, że proces produkcji paliw alternatywnych nie prowadzi do znacznej ilości emisji.
Podsumowanie
Od wczesnych lat 2000 poczyniliśmy znaczne postępy w próbach ograniczenia wpływu transportu na naszą planetę. Dzięki licznym innowacjom na rynku pojawiły się nowe technologie, które w przyszłości będą jeszcze doskonalsze. Konieczne mogą być jednak pewne zmiany infrastrukturalne, aby uwzględnić najbardziej efektywne innowacje, o których jeszcze nie wiemy. Pewne jest jednak to, że zmierzamy w dobrym kierunku, ponieważ coraz więcej osób jest świadomych swojego śladu węglowego i dokonuje bardziej zrównoważonych wyborów w codziennym życiu.
