Czy sterowce na hel mogą być rozwiązaniem problemów klimatycznych? Współczesne sterowce stanowią zrównoważony środek transportu, który wytwarza mniej dwutlenku węgla na osobę niż samoloty. Są przy tym wygodniejsze i mniej hałaśliwe.
Część z nas kojarzy zapewne sterowce, a dokładniej zeppeliny, z lekcji historii – jednak ich era już dawno się skończyła. Dzisiejsze sterowce znacznie różnią się od tych, istniejących ponad 80 lat temu. Sterowce mogą stać się przyjaznym, bezpiecznym i szybkim sposobem podróżowania dzięki rozwojowi zaawansowanej technologii, która stwarza dla nich nowe możliwości. Mają potencjał, by zmienić całą branżę lotniczą!
Powrót sterowców
Zanieczyszczenia powietrza oraz dwutlenek węgla wytwarzane przez samoloty przyczyniają się do zmian klimatu. Jednak trudno wyobrazić sobie współczesny świat bez transportu lotniczego. Dlatego przedsiębiorstwa stale szukają alternatywnych rozwiązań, które zaoferują wygodny i bezpieczny dla środowiska transport. Jednym z nich jest właśnie sterowiec.
Choć dla niektórych osób ten środek transportu może wydawać się stosunkowo nowy, początek historii sterowców sięga 1783 roku. To właśnie wtedy bracia Montgolfier zaprojektowali balon napędzany ogrzanym powietrzem. Nieco później, w 1900 roku Ferdinand Zeppelin, niemiecki oficer wojskowy, wynalazł statek powietrzny o solidnej konstrukcji, który nazwał swoim nazwiskiem. W 1937 roku jeden z zeppelinów zwany Hindenburgiem, runął na ziemię. Katastrofa została uwieczniona na filmie i podana do publicznej wiadomości, co wywołało spore zamieszanie.
Po katastrofie sterowce zostały wycofane z użycia. Dziś możemy je podziwiać tylko w książkach fantasy, filmach czy reklamach. Dostępne są także widokowe podróże balonem. Wszystko wskazuje na to, że już niedługo sterowce ponownie będą wykorzystywane. Wkrótce planowane są loty na biegun północny – Airlander będzie pierwszym od 1928 roku sterowcem, który wyruszy w tym kierunku.
Podróże przyjazne środowisku
W 2019 roku amerykańskie linie lotnicze zużyły 69,16 mld litrów paliwa. Daleko więc jeszcze do osiągnięcia neutralnej emisji dwutlenku węgla. Rozwiązaniem tego problemu mogą stać się sterowce, których masa netto jest bardzo niska. Ponieważ do ich napędu wykorzystywany jest hel, w zasadzie nie zanieczyszczają one środowiska. Wykorzystanie sterowców do lotów komercyjnych ułatwi sposób podróżowania i przyczyni się do poprawy stanu powietrza.
Nowoczesne sterowce są napędzane za pomocą silników spalinowych i elektrycznych. W porównaniu do samolotów hybrydowy pojazd napędzany energią elektryczną redukuje emisję dwutlenku węgla o 90%. Wiele firm planuje pójść o krok dalej i zaprojektować całkowicie elektryczne sterowce do 2030 roku, które umożliwią bezemisyjne loty.
Sterowce są niemal zupełnie ciche i mogą zabrać na pokład nawet 20 pasażerów, a najnowsze modele będą w stanie przewozić do 100 osób. W planach są już komercyjne loty sterowców, a ze swoją zdolnością do startu i lądowania niemal w każdym miejscu, będą stanowić dużą konkurencję dla samolotów.
Airlander 10
Airlander 10 to nowy sterowiec zaprojektowany przez brytyjską firmę Hybrid Air Vehicles (HAV), założoną w 2007 roku przez Brytyjczyka Rogera Munka. Jak podkreśla HAV, Airlander „zapewnia wydajność poprzez technologię”. Prototyp sterowca jest napędzany silnikami spalinowymi i elektrycznymi, który dzięki wielkoformatowym oknom zapewnia niesamowite widoki i mnóstwo naturalnego światła. Firma planuje rozpocząć świadczenie swoich usług w 2025 roku, a następnie zbudować 12 sterowców w ciągu roku.
Tom Grundy, dyrektor generalny HAV, wspomniał w wywiadzie dla Guardian, że Airlander nie jest „luksusowym produktem”, ale praktyczną odpowiedzią na problemy związane ze zmianami klimatu. Grundy dodał, że szybki statek – jak sam nazwał swoją maszynę – będzie mógł latać na takich samych trasach, co samoloty, między miastami oddalonymi od siebie o 370 km. Zastosowanie sterowców od 2025 roku może obniżyć emisje o 90% w porównaniu z samolotami, a w przyszłości obniżyć je niemal do zera dzięki wykorzystaniu całkowicie elektrycznego napędu.
Wiele linii lotniczych wyraziło zainteresowanie sterowcami, chcąc wykorzystać je na swoich trasach. Jedną z firm, z którą podpisano umowę jest szwedzka firma turystyczna OceanSky Cruises, która oferuje „podróże pełne wrażeń” nad biegunem północnym z badaczem Antarktyki Robertem Swanem.
Konstrukcja sterowców
Sposób budowy sterowców stawia ten środek transportu ponad samolotami. Sterowce są bardziej przyjazne dla środowiska i bardziej funkcjonalne. Co więcej, nie wymagają specjalnej infrastruktury – do startu i lądowania nie potrzebują pasa startowego, a ulepszone zeppeliny mogą lądować nawet blisko miast.
Airlander to statek powietrzny o niskiej emisji spalin, który można dostosować do własnych potrzeb dzięki hybrydowemu napędowi. Jest jednak dość mały, przez co nie nadaje się do transportu ciężkich ładunków. Zastosowanie helu w połączeniu z innymi technologiami pozwala na transport ładunków do 10 ton przez dłuższy czas. Firmy, którym zależy na przewozie cięższych ładunków muszą jednak poczekać na Airlandera 50. Sterowiec został już zaprojektowany i będzie znacznie większy od swojego poprzednika.
Konkurencją Airlandera jest francuski sterowiec LCA60T, nazywany ze względu na swój kształt i kolor „Latającym Wielorybem”, który może odbierać i dostarczać ładunki bez konieczności lądowania. Do budowy 150-metrowego sterowca o ładowności 66 ton wykorzystano zaawansowane poszycie, silniki elektryczne i ultrakondensatory. Dzięki unikalnej konstrukcji sterowiec może zmniejszyć ryzyko i koszty związane z transportem.
Dlaczego sterowce są przyszłością podróży?
Wciąż trwają prace nad samochodami elektrycznymi, które są ekologiczną alternatywą dla samochodów spalinowych, wykorzystujących paliwa kopalne. Osiągnięcie niskiej emisji dwutlenku węgla musi się jednak odbyć zarówno na lądzie, jak i w powietrzu. Sterowce nowej generacji będą wykorzystywane nie tylko do celów turystycznych, ale także do przewozu towarów – a ponieważ nie wymagają specjalnej infrastruktury, mogą wylądować w dowolnym miejscu.
Airlandery nie wymagają dużej ilości energii, a dzięki swojej prostej konstrukcji są niezwykle wydajne. Nowoczesne sterowce na hel mogą z łatwością transportować duże zbiorniki ciekłego wodoru. Co więcej, sterowce mogą być wykorzystywane w różnych sytuacjach, w tym podczas katastrof humanitarnych, wydobywaniu zasobów naturalnych i transportu dużych ładunków. Niewykluczone, że sterowce już niedługo będą powszechnie dostępne.
Najczęściej zadawane pytania
Sterowce przestały być wykorzystywane do przewozu pasażerów ponad 80 lat temu. Zainteresowanie tym środkiem transportu zaczyna znów wzrastać. Powrót sterowców może zmienić lotnictwo na zawsze, oferując przyjazny dla środowiska transport pasażerów i towarów.
Sterowce są zbudowane z dwóch podstawowych elementów: balonu i śmigła napędzanego silnikiem. W dotychczasowych konstrukcjach problemem było skonstruowanie silnika, który byłby zarówno mocny, jak i lekki. Najnowszy Airlander jest zbudowany z Vectranu – sztucznego włókna otrzymywanego z ciekłokrystalicznego polimeru.
Sterowce mogą stać się przyjaznymi dla środowiska środkami transportu – pracując ciężej niż samolot, zużywają od nich mniej paliwa, tym samym produkując nawet o 90% mniej dwutlenku węgla.
Sterowce przestały być wykorzystywane jako środek transportu po katastrofie Hindenburga w 1937 roku. Jednak już niedługo mogą zostać ponownie zastosowane w transporcie lotniczym. Firma Hybrid Air Vehicles pracuje już nad najnowszym modelem sterowca – pierwsze loty Airlandera są zaplanowane na rok 2025.
Sterowce mogą latać na wysokości poniżej 6000 i powyżej 18000 km. Airlander 10, największy na świecie statek powietrzny, będzie mógł wznieść się do wysokości 6000 km i pozostawać w powietrzu przez pięć dni, przy maksymalnym zasięgu 4000 mil morskich (7408 km). Maksymalna prędkość, z jaką może lecieć Airlander, wynosi 130 kilometrów na godzinę.
Najsłynniejszym sterowcem, który uległ zniszczeniu, był zeppelin Hindenburg – katastrofa z jego udziałem miała miejsce 6 maja 1937 roku. Największy sterowiec świata, a zarazem duma nazistowskich Niemiec, stanął w płomieniach podczas próby cumowania w Lakehurst, w stanie New Jersey. Wypadek przeżyło 39 członków 61-osobowej załogi oraz 23 z 36 pasażerów.
Jak podaje grupa Van Wagner, na świecie działa obecnie tylko 25 sterowców, a jeszcze mniej zeppelinów. Wykorzystuje się je głównie do celów reklamowych lub do relacjonowania wydarzeń sportowych. W ostatnim czasie wzrosło jednak zainteresowanie wykorzystaniem sterowców do celów wojskowych, cywilnych oraz do transportu towarów.
Obecnie sterowce są wykorzystywane przede wszystkim do celów reklamowych i podróży widokowych. Pierwszy Airlander został zaprojektowany na potrzeby wojska amerykańskiego. Po zakończeniu programu w 2013 roku sterowiec został przetransportowany do Wielkiej Brytanii, a po dostosowaniu go do potrzeb cywilnych nazwano go Airlander 10. Sterowiec odbył swój ostatni lot w 2019 roku po odbyciu siedmiu lotów testowych – na rok 2025 planowane są jednak pierwsze loty komercyjne.
Pierwszy sterowiec został zaprojektowany przez francuskiego wynalazcę Henriego Giffarda w 1852 roku. Giffard zaprojektował 160-kilogramowy silnik parowy o mocy 3 koni mechanicznych, który wystarczał do napędzania dużego śmigła z prędkością 110 obrotów na minutę. Za początek sterowców uznaje się jednak rok 1783, w którym dwaj bracia z Francji wynaleźli pierwszy balon na ogrzane powietrze. W 1900 roku rozpoczęła się era zeppelinów, zaprojektowanych przez Ferdynanda Zeppelina.
Sterowce nazywa się także aerostatami, sterowcami helowymi lub zeppelinami. Popularną nazwą sterowca wśród internautów jest „latający tyłek” – ze względu na jego kształt.
