Pod koniec 2023 r. Rada Unii Europejskiej przedstawiła strategię redukcji odpadów opakowaniowych, której zakres obejmuje wprowadzenie ekologicznych opakowań, systemów zwrotu kaucji i opakowań wielokrotnego użytku. Jak podaje rada, w ciągu ostatniej dekady ilość odpadów opakowaniowych wzrosła o około 25% i przewiduje się, że jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, do 2030 r. wzrośnie o kolejne 19%. Co więcej, stwierdzono, że w 2021 r. przeciętny Europejczyk wytworzył 190 kg odpadów opakowaniowych. W celu rozwiązania tego problemu, Rada zaproponowała szereg środków, kładąc szczególny nacisk na wdrożenie bardziej zrównoważonych opakowań. W tym artykule omówimy sposoby, w jakie zastosowanie ekologicznych opakowań może przyczynić się do złagodzenia ich wpływu na środowisko.
Dlaczego tradycyjne metody pakowania szkodzą środowisku?
Tradycyjne opakowania spotykają się z powszechną krytyką z kilku powodów. Obejmują one znaczną emisję gazów cieplarnianych (GHG) i wydłużoną żywotność materiałów, których rozkład może trwać setki lat. Oto niektóre z głównych problemów związanych z tradycyjnymi sposobami pakowania:
- Stosowanie materiałów nieulegających biodegradacji: Wiele tradycyjnych opakowań żywności, zwłaszcza z tworzyw sztucznych, nie ulega biodegradacji. Ponieważ rozkład tych materiałów może trwać nawet setki lat, prowadzi to do długotrwałego zanieczyszczania środowiska.
- Emisja gazów cieplarnianych: Podczas produkcji, dystrybucji i utylizacji tradycyjnych opakowań powstają gazy cieplarniane, co negatywnie wpływa na zmiany klimatyczne.
- Nagromadzenie odpadów: Tradycyjne opakowania trafiają w dużych ilościach na wysypiska śmieci, zanieczyszczając powietrze, wodę i glebę. Jak wspomniano we wstępie, ilość generowanych odpadów opakowaniowych jest poważnym problemem dla środowiska.
- Produkcja wymagająca dużej ilości zasobów: Tradycyjne materiały opakowaniowe są produkowane przy użyciu dużej ilości zasobów, takich jak woda i paliwa kopalne.
- Ograniczone możliwości recyklingu: Nie wszystkie tradycyjne materiały opakowaniowe można poddać recyklingowi, a gdy jest to możliwe, niewielka skuteczność i nieefektywność procesów mogą wpływać na skuteczność tych metod jako potencjalnych rozwiązań.
- Negatywny wpływ na środowisko morskie: Tworzywa sztuczne mogą szkodzić ekosystemom morskim, a nawet zagrażać życiu zwierząt.
Dlaczego ekologiczne opakowania są potrzebne?
Stosowanie ekologicznych opakowań jest niezbędne z różnych powodów środowiskowych, ekonomicznych i społecznych, a także ze względu na konieczność realizacji rządowych celów w zakresie ochrony środowiska. Ekologiczne opakowania mogą przyczynić się do ochrony środowiska, zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i oszczędzania zasobów. W odróżnieniu od materiałów jednorazowego użytku, ekologiczne opakowania reprezentują bardziej zrównoważone podejście, ponieważ nie wyczerpują zasobów, a ich rozkład nie zajmuje setek lat.
Korzystny wpływ ekologicznych opakowań sięga dalej niż tylko korzyści dla środowiska. Coraz większa liczba konsumentów decyduje się na wybór zrównoważonych produktów i opakowań. Z tego względu stosowanie ekologicznych rozwiązań stanowi zaletę dla klientów, którzy świadomie ograniczają swój ślad węglowy, a także sprzyja poprawie wizerunku marki. Ponadto przepisy dotyczące opakowań stają się coraz bardziej rygorystyczne, a z czasem ekologiczne rozwiązania mogą stać się obowiązkowe – warto więc zacząć wprowadzać je już teraz.
Rodzaje ekologicznych opakowań
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów ekologicznych opakowań. Oto najpopularniejsze z nich:
Opakowania biodegradowalne
Opakowania biodegradowalne to opakowania, które rozkładają się w sposób naturalny. Nie muszą rozkładać się w określonym czasie, aby można je było uznać za biodegradowalne. Zaletą opakowań biodegradowalnych jest ich zdolność do rozkładania się bez pozostawiania substancji zanieczyszczających środowisko.
Opakowania nadające się do recyklingu
Opakowania nadające się do recyklingu to materiały opakowaniowe, które po zużyciu nadają się do ponownego przetworzenia w nowe produkty. Proces ten pozwala uniknąć gromadzenia odpadów na wysypiskach, oszczędzić zasoby i ograniczyć ich negatywny wpływ na środowisko.
Opakowania wielokrotnego użytku
Opakowania wielokrotnego użytku to rozwiązania zaprojektowane do ponownego użycia. Stanowią integralną część zrównoważonych metod, mających na celu zmniejszenie ilości odpadów i wpływu na środowisko. Przykładami opakowań wielokrotnego użytku są torby na zakupy, pojemniki, kubki podróżne i pudełka na lunch.
Opakowania przyjazne dla środowiska
Są to opakowania, które można poddać recyklingowi, wykonane z materiałów pochodzących z recyklingu, nie zawierają zanieczyszczeń i chemikaliów, które mogą szkodzić środowisku lub ludziom, i są produkowane przy użyciu energii odnawialnej.
Wykorzystanie materiałów biodegradowalnych w ekologicznych opakowaniach
Materiały biodegradowalne stanowią istotny element transformacji branży opakowaniowej W przeciwieństwie do konwencjonalnych opakowań biodegradowalne opcje stanowią obiecujące rozwiązanie, ponieważ dzięki naturalnemu rozkładowi ograniczają ślad węglowy.
Biodegradowalne opakowania są wykonane z naturalnych materiałów, takich jak rośliny, papier, a nawet niektóre biotworzywa. Są one opracowane z myślą o wydajnym rozkładzie w warunkach naturalnych, wspomaganym przez mikroorganizmy, wilgoć i światło słoneczne. Do głównych materiałów należą kwas polimlekowy (PLA) wytwarzany ze sfermentowanej skrobi roślinnej, włókna roślinne i biodegradowalne folie pozyskiwane z naturalnych polimerów.
Rodzaje opakowań biodegradowalnych
Bioplastiki
Bioplastiki to biologiczne tworzywa sztuczne, wytwarzane z cukrów pozyskiwanych z kukurydzy i trzciny cukrowej, które zachowują się podobnie do tworzyw sztucznych. Kiedy tworzywa to osiągną koniec cyklu życia, dwutlenek węgla i woda powodują ich rozkład. Tym samym zmniejsza się ślad węglowy i opakowanie jest bardziej przyjazne dla środowiska.
Opakowania ze skrobi
Wykonane z różnych rodzajów naturalnej skrobi, takich jak tapioka, skrobia ziemniaczana lub mąka kukurydziana. Często zastępują tradycyjne wypełniacze styropianowe do paczek.
Opakowania z grzybów
Grzybnia, używana do produkcji opakowań, jest hodowana na odpadach rolniczych i stanowi zrównoważoną alternatywę dla tworzyw sztucznych i styropianu jako materiał amortyzacyjny i izolacyjny.
Opakowania celulozowe
Celuloza jest cienkim, półprzezroczystym i w pełni biodegradowalnym materiałem pochodzącym z pulpy drzewnej i innych włókien roślinnych. Jest powszechnie stosowana do produkcji przezroczystych folii, toreb i woreczków.
Papier
Do produkcji papieru wykorzystywane są włókna celulozowe, pochodzące z drewna i roślin. Ze względu na organiczny charakter papieru jest on podatny na degradację przez mikroorganizmy znajdujące się w otoczeniu. Dlatego też papier często pełni rolę zrównoważonej alternatywy dla tworzyw sztucznych.
Jadalne opakowania
Jadalne opakowania to przełom w dziedzinie ekologicznych rozwiązań opakowaniowych. Ponieważ po wykorzystaniu nadają się do spożycia, stanowią przyjazną dla środowiska alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań opakowaniowych.
Do produkcji opakowań jadalnych wykorzystywane są różne materiały spożywcze, takie jak białka, lipidy i polisacharydy. Są to substancje bezpieczne do spożycia i często pozyskiwane z materiałów organicznych takich jak rośliny i wodorosty. Jadalne opakowania są dostępne w różnych wariantach, takich jak folie, powłoki i odlewane formy.
Rodzaje jadalnych opakowań
Folie na bazie wodorostów
Wytwarzane z ekstraktu z wodorostów, te przezroczyste folie są zdrowym zamiennikiem plastikowej folii używanej do pakowania żywności. Rozpuszczają się w wodzie i nie mają smaku.
Papier ryżowy
Papier ryżowy, szeroko stosowany w kuchni azjatyckiej, jest jadalny i może być wykorzystywany do owijania żywności, stanowiąc biodegradowalne i jadalne rozwiązanie do pakowania przekąsek i cukierków.
Jadalne sztućce
Wytwarzane z otrębów pszennych, ryżu lub sorgo, jadalne sztućce to alternatywa dla plastikowych sztućców jednorazowego użytku. Choć nie są opakowaniem, stanowią integralną część szerszej strategii mającej na celu zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych.
Folie z mlecznego białka (kazeiny)
Folie z kazeiny, białka występującego w mleku, są często używane do pakowania sera lub jako warstwa w opakowaniach, która zapobiega przedostawaniu się tlenu do żywności, wydłużając jej okres przydatności do spożycia.
Jadalne kapsułki z wodą
Kapsułki wykonane z ekstraktu z wodorostów to innowacyjne rozwiązania do przechowywania wody i innych płynów.
Praktyczne przykłady ekologicznych opakowań
Notpla, firma specjalizująca się w rozwiązaniach opakowaniowych, oferuje ekologiczne opakowania do różnych zastosowań, w tym pojemniki na żywność, saszetki na pranie, papier z wodorostów, rozpuszczające się w wodzie saszetki z olejkiem do kąpieli i wiele innych. Na filmie poniżej przedstawiono, w jaki sposób firma wykorzystuje jadalne i biodegradowalne opakowania, aby zapewnić bardziej zrównoważoną, bezodpadową alternatywę dla tradycyjnych metod pakowania.
Evocative Design to kolejna firma, która stara się ratować planetę. Opakowania produkowane przez firmę są wykonane z dwóch składników – paździerzy konopnych i grzybni. Po wykorzystaniu opakowanie można połamać i rozsypać na grządkach, aby uległo kompostowaniu. Opakowania te zużywają minimalną ilość zasobów i nie zawierają sztucznych substancji chemicznych.
Wyzwania związane z ekologicznymi opakowaniami
Chociaż ekologiczne opakowania wiążą się z wieloma korzyściami i są niewątpliwie przyjazne dla środowiska, na drodze do ich powszechnego zastosowania stoją pewne wyzwania. Niektóre z nich to:
- Wyższe koszty produkcji: wytwarzanie ekologicznych materiałów opakowaniowych bywa bardziej kosztowne niż produkcja tradycyjnych materiałów. Wiąże się to często z koniecznością opracowania nowych lub skomplikowanych technik produkcji.
- Trwałość i wydajność: niektóre ekologiczne materiały opakowaniowe nie są na tyle wytrzymałe, by zapewnić ochronę równą tradycyjnym materiałom opakowaniowym. Może to prowadzić do pogorszenia jakości, a nawet uszkodzenia produktu. Równie istotne jest zapewnienie, że ekologiczne opakowania gwarantują trwałość produktów, zwłaszcza tych podatnych na łatwe psucie.
- Łańcuch dostaw i logistyka:
- Dostępność surowców: zapewnienie dużych ilości zrównoważonych materiałów może stanowić wyzwanie, zwłaszcza jeśli są one trudno dostępne lub jeśli popyt przewyższa podaż.
- Dostosowanie istniejącej infrastruktury: Wdrożenie produkcji ekologicznych opakowań do istniejących linii produkcyjnych i łańcuchów dystrybucji może wymagać wprowadzenia szeregu istotnych zmian.
Przyszłość innowacji w zakresie ekologicznych opakowań
Branża ekologicznych opakowań to szybko rozwijający się obszar, napędzany popytem konsumentów na zrównoważone produkty, troską o środowisko i postępem technologicznym. Oto kilka obiecujących innowacji w dziedzinie ekologicznych, znajdujących się jeszcze w fazie rozwoju:
- Zaawansowane biotworzywa: trwają prace na stworzeniem nowych biotworzyw, które byłyby porównywalne do tradycyjnych tworzyw sztucznych pod względem wytrzymałości. Opracowywane są formulacje biotworzyw z wykorzystaniem alg, grzybów, a nawet bakterii.
- Inteligentne i aktywne opakowania: Opakowania wykorzystujące inteligentne technologie w celu wydłużenia okresu przydatności do spożycia, poprawy bezpieczeństwa i ograniczenia marnowania żywności. Przykładem mogą być opakowania, które zmieniają kolor sygnalizując poziom świeżości lub opakowania, które aktywnie przeciwdziałają psuciu się żywności. Więcej informacji na temat inteligentnych opakowań można znaleźć w naszym artykule.
- Opakowania nadające się do sadzenia: To opakowania zawierające nasiona, które po wykorzystaniu można zasadzić w ziemi. Ten rodzaj opakowań ma dodatkową zaletę dla środowiska, ponieważ pomaga wyhodować nowe rośliny, dodatkowo ulegając rozkładowi. Przewiduje się, że opakowania nadające się do sadzenia zdobędą dużą popularność w ciągu najbliższych dziesięciu lat, osiągając skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (CAGR) na poziomie 11%.
Podsumowanie
Ekologiczne opakowania są z pewnością skuteczną i realną odpowiedzią na rosnące obawy o środowisko naturalne związane z tradycyjnymi metodami pakowania. Biodegradowalne i jadalne materiały opakowaniowe pozwalają ograniczyć ilość odpadów i zasobów niezbędnych do ich produkcji. Choć na drodze do upowszechnienia ekologicznych procesów pakowania stoją pewne wyzwania, są one z pewnością możliwe do przezwyciężenia. Co więcej, w obliczu zaostrzających się przepisów i coraz bardziej ambitnych rządowych celów w zakresie ochrony środowiska, ekologiczne opakowania staną się w niedalekiej przyszłości koniecznością, a nie tylko modnym dodatkiem.
